Naast de specifieke afspraken tussen contracterende partijen, vastgelegd in de overeenkomst, worden in de commerciële wereld veelal algemene voorwaarden bijgevoegd. De ‘kleine lettertjes’ waar meestal niet uitgebreid bij stil wordt gestaan. Toch is het voor ondernemers van belang dat de algemene voorwaarden op de juiste wijze worden toegepast.

Algemene voorwaarden

Algemene voorwaarden zijn standaardbepalingen over meer algemene zaken (geen kernbepalingen), bedoeld voor herhaaldelijk gebruik bij verschillende overeenkomsten.

Kernbepalingen zijn juist de specifieke afspraken die de overeenkomst en de daaruit voortvloeiende prestaties kenmerken, zoals de omschrijving van het te leveren product (of de te leveren dienst), de prijs, leverdatum, en dergelijken.

Wanneer zijn algemene voorwaarden van toepassing?

Algemene voorwaarden zijn niet automatisch op een overeenkomst van toepassing. Het is van belang om de algemene voorwaarden op de juiste wijze van toepassing te verklaren (het liefst zo vroeg mogelijk in het proces. Bijvoorbeeld als vermelding in de offerte, naar aanleiding van het eerste contact etc.).

Uit de wet volgt namelijk dat de wederpartij algemene voorwaarden kan vernietigen als de gebruiker van de algemene voorwaarden geen redelijke mogelijkheid heeft geboden om van de algemene voorwaarden kennis te nemen.

Daarom dienen de algemene voorwaarden vóór of uiterlijk bij het sluiten van de overeenkomst aan de wederpartij ter hand te zijn gesteld. De gebruiker van de algemene voorwaarden dient de algemene voorwaarden aldus daadwerkelijk aan de wederpartij te overhandigen.

Op deze hoofdregel worden enkele uitzonderingen gemaakt. Zo kan onder omstandigheden (indien terhandstelling redelijkerwijs niet mogelijk is) worden volstaan met de verwijzing naar de plaats waar de algemene voorwaarden ter inzage liggen, onder vermelding dat deze op verzoek zullen worden toegezonden. Daarnaast kunnen de algemene voorwaarden bij elektronisch tot stand gekomen overeenkomsten ook op elektronische wijze ter beschikking worden gesteld. Dan moet er wel sprake zijn van een opslagmogelijkheid en dienen de algemene voorwaarden elektronisch beschikbaar te blijven.

De bekendheidsuitzondering

In aanvulling op bovenstaande uitzonderingen heeft de Hoge Raad ook een andere uitzondering geformuleerd, inhoudende dat de wederpartij zich niet op vernietiging van de algemene voorwaarden kan beroepen, indien hij ten tijde van het sluiten van de overeenkomst bekend was met de algemene voorwaarden van de gebruiker.

Hiervan zal, normaliter, sprake zijn indien partijen eerder met elkaar hebben gecontracteerd, of met enige regelmaat vergelijkbare overeenkomsten met elkaar sluiten, waarbij de algemene voorwaarden aldus al in een eerder stadium ter hand zijn gesteld. De wederpartij is alsdan immers al bekend met de van toepassing zijnde algemene voorwaarden.

In de uitspraak van eind 2022 heeft de Hoge Raad -kort gezegd- overwogen, dat deze bekendheidsuitzondering ook geldt in het geval de wederpartij niet door toedoen van de gebruiker van de algemene voorwaarde, maar op andere wijze, bekend is geraakt met de algemene voorwaarden.

In dit specifieke geval ging het om het bespreken van branchevoorwaarden bij een cursus, maar mogelijk kan bijv. gedacht worden aan een leidinggevende die overstapt van werkgever en zodoende kennis heeft van de betreffende algemene voorwaarden.

Voor de toepassing van de bekendheidsuitzondering, maakt het aldus niet uit op welke manier iemand bekend is geworden met de algemene voorwaarden. Als de wederpartij op enige wijze bekend is, of bekend kan worden geacht met de algemene voorwaarden kan men niet langer een beroep doen op vernietiging daarvan.

Ter afsluiting

Desalniettemin dient u voorafgaand aan het sluiten van overeenkomsten te controleren of de algemene voorwaarden daarbij op de juiste wijze van toepassing worden verklaard en ter hand worden gesteld.

Bij vragen over uw algemene voorwaarden en de toepassing daarvan kunt u contact opnemen met Jan de Jonge, Simon Velthuizen, Frank Smitshoek & Anne van der Pol.

Auteur: Anne van der Pol

Publicatiedatum: 26 januari 2023