Wie regelmatig contracten sluit zal het wellicht zijn opgevallen dat veel bepalingen steevast in een contract worden opgenomen. Daarom wordt ook wel gesproken van 'boilerplate'-bedingen. Dit zijn standaardbepalingen die vaak klakkeloos en ongewijzigd worden overgenomen.

Daar komt bij dat in zuiver nationale (Nederlandse) contracten steeds vaker vanuit het Engels ontleende standaardbepalingen opduiken. Deze bepalingen zijn op een andere leest geschoeid.

Hoewel het (her)gebruiken van standaardbepalingen efficiënt is en zeker ook nuttig kan zijn, blijkt het gebruik van dergelijke bedingen ook een valkuil. In de veelvuldige herhaling schuilt immers het gevaar dat eenvoudigweg gebruik wordt gemaakt van dergelijke bepalingen, zonder dat (kritisch) is stilgestaan bij de concrete betekenis en uitwerking ervan.

Daarbij bestaat onder meer het risico dat verwarring ontstaat over Engelse terminologie die in het Nederlandse recht niet/minder bekend is of ontstaat er onzekerheid over de uitleg door de rechter.

Daarbij wreekt zich de (Engelse) herkomst van de boilerplate-bedingen. In het Anglo-Amerikaanse recht heeft de rechter -wat betreft contractenrecht- een meer terughoudende rol. Het Nederlandse recht biedt de rechter daarentegen diverse mogelijkheden om een bepaling (breed) uit te leggen of tegen de lat van de redelijkheid en billijkheid te wegen.

Voorbeeld

Als voorbeeld: de 'entire agreement' clausule, een bepaling die is bedoeld om de omvang van de overeenkomst te duiden.

In zijn simpelste vorm:

“Deze overeenkomst omvat alle afspraken tussen Partijen en treedt in de plaats van alle eerdere (schriftelijke en mondelinge) afspraken die Partijen hebben gemaakt.”

Hoewel zeker waardevol naar Nederlands recht, dient de lezer bedacht te zijn op het volgende.

Deze bepaling is van origine gebaseerd op de Engelse parol evidence rule, op grond waarvan de overeenkomst alle afspraken tussen partijen bevat, zodat de uitleg van de overeenkomst is beperkt tot de tekst van het contract. Voor aanvullende verklaringen van partijen, of ander bewijs omtrent de uitleg van de overeenkomst, is geen ruimte. Dat leidt normaliter tot een meer strikte grammaticale uitleg.

Naar Nederlands recht kan uit een veel breder scala aan feiten en omstandigheden worden geput bij de uitleg van een overeenkomst. Ook als er een 'entire agreement' clausule is overeengekomen, kan de rechter naar Nederlands recht toch acht slaan op verklaringen van partijen, en/of andere omstandigheden die voor de uitleg de betreffende bepaling(en) van belang zijn (bijv. eerdere concepten). Van belang is onder meer waarom partijen deze clausule zijn overeengekomen; betroffen het bijv. twee professionele organisaties die door advocaten werden bijgestaan of stond het er nu eenmaal "standaard" in?

De oorspronkelijke bedoeling van een 'entire agreement' clausule is in een Nederlands contract dus niet zeker.

Auteur: Anne van der Pol